تحقیق فاهمه بشریت
فهرست تحقیق فاهمه بشریت
چکیده
مقدمه
زندگینامه
بررسی برخی از آراء مهم هیوم
نقد آراء هیوم
ترجمه متن
فصل اول- درباره انواع مختلف فلسفه
فصل دوم –درباره منشاء تصورات
فصل سوم- درباره تداعی تصورات
فصل چهارم- شبهات شکاکیون در رابطه با فاهمه
بخش اول- علیت
بخش دوم- بیان یک شبهه
فصل پنجم - راه حل شکاکانه این شبهات
بخش اول- عادت به عنوان عامل اصلی در نتیجه‌گیری های تجربی
موضوع
بخش دوم - باور
فصل ششم- درباره احتمال
فصل هفتم- درباره مفهوم رابطه ضروری
بخش اول- مقایسه مفاهیم ما بعد الطبیعه با مفاهیم ریاضی و هندسه
بخش دوم- نتیجه گیری
فصل هشتم- درباره ضرورت و آزادی
بخش اول- تبیین معنا و مفهوم ضرورت و آزادی
بخش دوم- بیان دو شبهه و پاسخ به آنها
فصل نهم- درباره عقل حیوانات
فصل دهم- درباره معجزه
بخش ا ول- برهانی در اثبات ناپذیری وقوع معجزه
بخش دوم- تبیین اثبات ناپذیری وقوع معجزه به روشی دیگر
فصل یازدهم- درباره عنایت خاصه و آخرت
فصل دوازدهم- درباره فلسفه آکادمیک یا شکاکانه
بخش اول- وجود و ذات خداوند
موضوع
بخش دوم- شبهات عامیانه و شبهات فلسفی
بخش سوم- فلسفه آکادمیک
واژه نامه انگلیسی- فارسی
فهرست منابع
چکیده انگلیسی
دیوید هیوم انگلیسی یکی از فیلسوفان مهم قرن هیجدهم میلادی است . که
افکار و آراء او موجب تحولات و تأثیرات مهمی در فیلسوفان بعد از او شده
است . او یک فیلسو ف تجربه گرای محض است که با تألیف مقالات و کتب متعدد
توانست نظریات فلسفی خود را برای آیندگان به ثبت رسانده و در سیر تکاملی
فکر فلسفی غربی نقش آفرینی کند . آثار او گرچه طبق گفته خودش در زمان حیات
او با واکنش چندان مثبتی روبه رونشد ، لکن در عصر حاضر و خصوصا در محافل
دانشگاهی از اهمیت بسزایی برخوردار است . از مهمترین آراء معرفتی او می
توان رساله کنونی “تحقیق در باب فاهمه بشری An Enquiry Concerning Human
Understanding” را نام برد که در سالهای 1746 و 1747 در شهر تورن منتشر
ساخت .
نگارنده تلاش کرده است متن این مقاله را با دقت مورد بررسی قرار
داده و ترجمه کند . در برخی موارد که متن دارای ابهام و یا نارسایی بوده
است در پاورقی به توضیح و ترمیم آن پرداخته تا خواننده بهتر بتواند به
معانی و اصطلاحات مورد نظر هیوم آشنا شده و مفاهیم آن را به خوبی دریابد ؛
همچنین برای آنکه خواننده به هنگام مراجعه به متن بتواند آن را به طور
مستقیم مورد مطالعه قرار دهد و احیانا در مواردی بدان استناد کند در پایان
ترجمه برخی از کلمات مهم و مشکل را به طور اصطلاحی و به ترتیب حروف الفبای
انگلیسی ترجمه نموده ام . این کار علاوه بر ویژگی فوق می تواند قضاوت
درباره ترجمه را نیز مناسب تر سازد . در ترجمه برخی لغات تخصصی متن به کتب
فلسفی مهمی مانند جلد پنجم از کتاب “تاریخ فلسفه” اثر فردریک کاپلستون با
ترجمه امیر جلال الدین اعلم و کتاب “کلیات فلسفه رجوع نموده” و سعی کرده
ام تا ترجمه مناسبی برای لغات اختصاصی فلسفه هیوم و سبک نوشتاری او ارائه
دهم .
قبل از پرداختن به ترجمه متن ، مقدمه ای درسه فصل بیان شده که در
آن بعد از معرفی شخصیت وزندگی هیوم به بررسی و نقد برخی آراء مهم او
پرداخته ام .مقاله
1-خلاصه ای از زندگینامه او در مقدمه رساله ذکر شده است.
حاضردارای 12 فصل است که در هر کدام مطلب اصلی متن به طور تخصصی تر و تحت عناوین و موضوعات ریزتر مورد بررسی قرار گرفته است .
اینک به مطالب اساسی هر فصل اشاره می کنم :
فصل
اول تحت عنوان انواع مختلف فلسفه از جمله فلسفه اخلاق یا علم طبیعت انسان
بحث می کند و طرق مطالعه علم اخلاق را بیان می دارد . روش اول به عمل
انسان و به فضائل و رذائل اخلاقی توجه دارد و روش دوم به روش عقلی برخی
فلاسفه اشاره می کند . پس از فلسفه اخلاق در باب دو نوع فلسفه تحت عنوان
فلسفه ساده و روان و نیز فلسفه پیچیده و دشوار بحث می کند. منظور او از
فلسفه آسان فلسفه ای است که براساس حس و تجربه بوده و برای عموم قابل فهم
باشد . و مقصودش از فلسفه پیچیده و انتزاعی فلسفه مابعدالطبیعه است که به
هیچ وجه پایه و اساس تجربی و حسی ندارد، بنابراین از قوه درک بشر خارج
است؛ و به همین دلیل مابعد الطبیعه از نظر هیوم فراتر از علم بشری بوده و
صرفا موهوم است . درنتیجه هیوم لفظ “علم” را تنها به فلسفه ساده اطلاق می
کند.
درفصل دوم، مطلب در باب منشاء پیدایش تصورات است .دیوید هیوم این
بحث را که تا اندازه ای علمی و تخصصی است با ظرافت تمام و بادقت نظری که
در خوریک فیلسوف است مورد بررسی قرار میدهد . او با مثالهایی واضح ثابت
می کند که منشاء تصورات بسیط به دریافت انسان از شیء و در واقع ادراک حسی
برمی گردد . قوه تصور انسان از ادراکات حواس تقلیدیا نسخه برداری نموده و
برای خود تصوری درست می کند. با یادآوری این تصورات، احساس اصلی انسان با
انرژی بیشتری مجددا زنده می شود . در این فصل ادراکات به دو دسته تقسیم
شده اندکه تفاوت آنها درشدت و ضعف آنهاست . هیوم از ادراکات قویتر
به“انطباعات” و از ادراکات ضعیف تر به عنوان “تصورات ” نام برده است. او
مفاهیم و تصورات انتزاعی و مبهم را از جمله تأثرات می داند زیرا مرزمشخصی
دربین آنها وجود ندارد تا آنها را از هم متمایز کند .
فصل سوم به نوعی
دنباله مبحث فصل قبل است . هیوم می گوید برخی تصورات با یکدیگر مرتبطند و
ارتبط آنها از سه اصل تشابه ، مجاورت و علیت تبعیت می کند. بین دو شیء یا
دو امر ، یا رابطه علی ومعلولی برقرار است یا اینکه آن دو تصور ناشی از دو
شیء مجاور یکدیگرند و یا از جهت یا جهاتی بین آنها تشابهاتی دیده می شود .
فصل چهارم متشکل از دو بخش است در این دو بخش مبحث اصلی پیرامون
رابطه بین علت ومعلول است .نویسنده به شبهات شکاکیون پیرامون عملکرد فاهمه
پرداخته و به آنها پاسخ می دهد . او در صدد است تا ثابت کند استدلالات
پیش تجربی قادر به کشف رابطه بین علت و معلول نمی باشند . بخش دوم از این
فصل شامل شبهه ای است که در فصل پنجم به پاسخ آن می پردازد و بیان می دارد
که نه ادارک حسی، نه تجربه و نه استدلال هیچ کدام قادر به کشف این رابطه
نیستند . او به روش تشکیک ثابت می کند که آن عامل اصلی که انسان را وامی
دارد تا از ظهور یک شیء پی به ظهور شیء یا امر ملازم آن ببرد همانا عامل
“عادت” است . لذا عادت را به عنوان تنها راهنمای بزرگ بشر معرفی می کند.
زیرا تنها عادت است که تجارب بشر را سودمند می سازد.در بخش دیگر از این
فصل به توضیح در باب “باور” می پردازد و با روانکاوی دقیق این ویژگی آدمی
را به عنوان وجه تمایز رؤیاهای فاهمه و تصورات ذهنی معرفی می نماید .
تصورات توأم با باور است که می تواند به حکم عادت از مشاهده امری به امر
ملازم آن پی برد . تأثیر تشابه در تقویت تصورات بسیار مهم است دو نسبت
مجاورت و علیت نیز به همان نسبت در تصورات ایجاد شدت و ضعف می کند و آنچه
قوای ما را بر طبق جریان منظم طبیعت به پیش می برد و در سرشت هر بشر نهفته
است عامل “غریزه” است .
در آن روزگارساختار فکری مردم به گونه ای بود
که اختلال در ایجاد معلول را اختلال در نظم طبیعت به شمار می آوردند ،لذا
نویسنده در فصل ششم به این بحث می پردازد که اختلال در ایجاد معلول از علت
همیشگی آن از نظر فلاسفه هیچ ربطی به نظم طبیعت ندارد ، بلکه وجود علل
دیگری غیر از علت اصلی، در ساختار ویژه شیءاست که مانع از بروز معلول
همیشگی می گردد.
